MUSTAFA ALİ UÇAR
- 1 Ağu 2022
- 3 dakikada okunur

Allah ne yapacağımızı biliyorsa bizi neden imtihan ediyor?

Güncelleme tarihi: 15 Oca 2022

Allah' ın ezeli ilmi ile bilmesi ''belirlemesi'' değildir.

Allah zamana bağlı olmayandır ezeli ilmi ile her şeyi bilendir.

Allah’ın bilmediği hiçbir şey yoktur. Bunun en büyük delili şudur ki, bütün kâinatı ve içindekileri yaratan, onları idare eden ve onları varlıkta tutan yalnız Allah’tır. Eğer zerre kadar bir cehalet söz konusu olsaydı, şimdi bu düzen milyar defa altüst olmuştu.

Halbuki, güneşin ne zaman/kaç yıl sonra tutulacağı, kaç dakika veya saniye sonra açılacağı bilinmektedir.

Demek ki sonsuz bir ilim dairesinde iş yapan sonsuz bir kudretin sahası, bütün geçmiş ve gelecek zamanlardır.

Allah' ın bildiğini kul bilemez kul onu yaşayarak tanık olur !

Malumat ilme değil ilim malumata tabidir. Allah insanlara cüzi irade verip iradelerini belirlememeyi tercih etmiştir.

İşte bir insanın, cüz’î iradesiyle işlediği bütün fiiller Cenâb-ı Hakk’ın ilm-i ezelîsindedir. Yâni, o insanın bütün amellerini Cenâb-ı Hak ezelde bilmektedir. Bu ilim de malûma tâbidir. Malûm olan, o kimsenin işlediği iyi veya kötü amelleri, yâni fiilleridir. Kul o fiilleri işleyeceği için âlim-i mutlak olan Allah öylece bilmiştir. Yoksa Cenâb-ı Hak öyle bildiği için, kul da mecburen o fiilleri işlemiş değildir. Yâni, malûm, ilme tâbi değildir.

Kulun işlediği fiil hayır ise Cenâb-ı Hak onu hayır olarak bilir; öyle de irade ve takdir eder. Kulun şer olan fiilini de Cenâb-ı Hak ezelî ilmiyle şer olarak bilmiş ve o şekilde takdir buyurmuştur.

Kaderالقدر : Sözlükte “gücü yetmek; planlamak, ölçü ile yapmak, bir şeyin şeklini ve niteliğini belirlemek, kıymetini bilmek; rızkını daraltmak” gibi mânalara gelmektedir. ““ el-Müfredât, “ḳdr” md et-Taʿrîfât, “ḳdr” md.

Kaderi ikiye ayırabiliriz: ızdırari kader, ihtiyari kader.

"Izdırari kader"de bizim hiçbir tesirimiz yok. O, tamamen irademiz dışında yazılmış. Dünyaya geleceğimiz yer, annemiz, babamız, şeklimiz, kabiliyetlerimiz ızdırari kaderimizin konusu. Bunlara kendimiz karar veremeyiz. Bu nevi kaderimizden dolayı mesuliyetimiz de yok.

İkinci kısım ihtiyari kader ise, irademize bağlıdır. Biz neye karar vereceksek ve ne yapacaksak, Allah ezeli ilmiyle bilmiş, öyle takdir etmiştir.

Kalbimiz çarpıyor, kanımız temizleniyor, hücrelerimiz büyüyor, çoğalıyor, ölüyor. Vücudumuzda, bizim bilmediğimiz birçok işler yapılıyor. Bunların hiçbirini yapan biz değiliz. Uyuduğumuz zaman bile bu tür faaliyetler devam ediyor.

Ama şunu da çok iyi biliyoruz ki, kendi isteğimizle yaptığımız işler de var. Yemek, içmek, konuşmak, yürümek gibi fiillerde karar veren biziz. Zayıf da olsa bir irademiz, az da olsa bir ilmimiz, cılız da olsa bir gücümüz var.

İrade الإرادة Sözlükte “istemek, dilemek” anlamına gelen irâde terim olarak “nefsin yapılması gerektiğine hükmettiği bir işi, bir amacı gerçekleştirmeyi istemesi, ona yönelmesi” veya “canlıyı, kendisinden değişik mahiyetteki fiillerin doğmasını sağlayacak bir duruma getiren nitelik” yahut “bir fayda elde etme inancının ardından doğan eğilim” gibi değişik şekillerde tanımlanmıştır (Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, “rvd” md.; et-Taʿrîfât, “İrâde” md.)

Bütün her şeyin yaratıcısı olarak Allah külli irade sahibidir, insan ise gerek biyolojik gerek gerek çevresel bir çok etkenden etkilenmektedir. Bunların hiç biri iradenin olmadığına delil değildir insanların bu etkenler ile cüzi iradesi vardır.

Allah bizi imtihanımızda ne yapacağımızı bilmek için yaratmadı Allah zaten biliyor insanlar yaşayarak kendilerine ve çevresine tanık olsunlar şahit olsunlar diye yaratı Allah' ın yaratması tercihidir hiç bir zorunlu sebebe dayanmaz tercihinde sorumluluğu olmaz eğer böyle olsaydı ona yaratıcı denmezdi BU YÜZDEN ALLAH IN YARATMASI ONUN TERCİHİDİR Zira O Malikü'l-Mülk'tür. Bütün mevcudat ise, O'nun mahluku, mülkü ve abididir. Mülk sahibi, mülkünde istediği gibi tasarruf eder.!

Sonuç: Kader en genel olarak Allah'ın koyduğu ölçüdür kader iki çeşit olup bunlar Izdırari kader insanın hiç bir etkisinin olmadığı ihtiyari kader ise insanların etkisi ile olandır külli irade yaratıcının her şeyi takdir etmesidir. Allah' ın bilmesi belirlemesi değildir. ilim malumata tabidir Allah ezeli ilmi ile bilmekte olup insanın iradesini belirlememeyi tercih etmiştir. İnsanın iradesi ile imtihanına tanıklık olup şahit olmasını murat etmiş insana (cüz-i irade) sınırlı bir irade vermiştir.